از بالي تا کپنهاک (بخش 4 ) : ارزش گزاري يك بعدي و غير علمي بانك جهاني و پنانسيل سرزمين ما

در شرايط جنگل هاي خزري و زاگرس (هر چند تحقيقات قابل استناد در دسترس نيست) با توجه به متوسط رويش ساليانه و افزايش زيست جرم اعم از هوائي و زميني و ... حداقل سطح به ترتيب ذكر 1200 تا 3600 هكتار در شرايط قبلي به 2400 تا 10800 هكتار در اجلاس بالي افزايش يافت. در ارتباط با جنگلكاري توسط مردم كم درآمد در شيلي حداقل سطح اگر 10 هكتار مي باشد در ايران اين وضعيت به مراتب بدتر است. صنوبركاري در ايران كه توسط كشاورزان كم درآمد متداول است كه سطح آن به ندرت از يك هكتار تجاوز مي كند.

به باور شيلي و بانک جهاني هزينه بالاي تبادلات (1) و سازمان كار، افزايش سطح را ضروري مي نمايد. از آنجائي كه ترسيب كربن يكي از عملكردهاي محيط زيستي جنگلكاري و احياء جنگل محسوب مي شود. لذا ارزش گزاري يك بعدي بانك جهاني وجاهت علمي نمي تواند داشته باشد. در ارزش گزاري اهداف ديگر كنوانسيون ها چون، تنوع زيستي و بيابان زدائي و ... نيز ضرورت دارد که مورد توجه قرار گيرد.

برنامه ريزان ذيربط به ويژه سازمان جنگلها، مراتع و آبخيزداري كشور بدون دلسردي از خروجي نامطلوب بالي ضمن آسيب شناسي علت يابي عملكرد غيرفعال كشورهاي ذينفع از جمله نمايندگان ايران در بالي، برنامه ملي پروژه جنگلکاري و احياء جنگل خود با رويکر توسعه مکانيزم پاک (2) را با اشتياق هر چه بيشتر تدوين و به اجراء درآورد. همزمان مي توانيم به جذب اعتبار جهاني كربن به عنوان يك مسئله فرعي گوشه چشمي داشته و در اجلاس و نشست هاي مرتبط، از جمله نشست ميان سالي شانزدهمين کنفرانس اعضاء کنوانسيون تغيير آب و هوا که پيش رو داريم با هماهنگي ديگر کشور ذينفع پيگيري نمائيم.

ادامه دارد

-1Transaction
2- CDM

توضيح مختصر در باره درختان کهنسال تا بعد... قبل از آن که نوبت درخت بعدي برسد

لازم به ياد آور ي است که بر اساس بند 2-1-3-1 دستور العمل ثبت آثار طبيعي ملي به استناد آئين نامه اجرائي تبصره ماده 2 قانون تشکيل ميراث فرهنگي ... مصوب هيئت وزيران به شماره 26975/ت 32915 مورخ 4/5/1384 که توسط کميته علمي متشکل از نمايندگان سازمان حفاظت محيط زيست ، سازمان ميراث فرهنگي... ، سازمان جنگل ها... و مراکز علمي و دانشگاهي تدوين و در جلسه مورخ 25/10/1386 شورايعالي ثبت، به تصويب رسيده، درختان کهنسال اثر طبيعي ملي محسوب مي گردد. لذا نه تنها صدور پروانه قطع براي درختان کهنسال مجاز نمي باشد بلکه سازمان هاي ذيربط فوق الذکر وظيفه دارند با تنظيم فرمت و تهيه شناسنامه براي درختان کهنسال سرزمين ، نسبت به حفاظت از سطح طبيعي معني دار حاشيه اثر (سطحي که به اصطلاح آشيان درخت محسوب مي شود)  نيز اقدام نمائيد.

درياي من خزر(بخش 1): پروتکل ارزيابي اثرات محيط زيستي فرامرزي خزر و مسئوليت تاريخي کار شناسان (به بهانه اي: روز جهاني زمين)

از قرار اطلاع با تلاش معاونت محيط زيست دريائي س.ح.م ، تدوين پروتکلي ، جهت کنترل پروژه هاي صنعتي و اقتصادي حوزه خزر در دست اقدام است. قبل از ورود به بحث اين دغدغه را داشتم که آيا به اين کاغذ نوشته ها مي توان دل خوش بود، تفعلي زدم بر "سهراب" که جواب آمد: "دل خوش سيري چند؟ مي توان گفت بحران محيط زيستي خزر دارد از کنترل خارج مي  شود ولي کار از کار نگذشته است. هر تلاش مثبت د ر تعديل بحران خزر قابل تقدير است حتي اگر در حد طرح مسئله باشد، مسلم است استفاده از توان و پتانسيل کارشناسي کشور، طرح مسئله را شفاف .ً قابليت عملياتي شدن پروتکل را مي تواند ارتقا دهد و اين تعهد و مسئوليت تاريخي کارشناسان محيط زيست  مي باشد که در جهت نيل به اين هدف مقدس تلاش کنند. وقتي راه سنگلاخي است و پر پيچ و خم از رفتن که باز نمي مانيم بلکه قدم ها را حساب شده و استوار بر مي داريم. لذا در حد توان پيشنهادات ذيل جهت ملحوظ داشتن در پروتکل ارائه مي گردد

نظر به اهمیت و حساسیت اکوسیستم منطقه ای خزر ، محدودیت برای ارزیابی پالایشگاه ها و نیروگاه ها و ... مفهوم نبوده توصیه می شود تمامی پروژه هاي مزبور مورد ارزيابي قرار گيرند . همان طور ارزیابی خطوط نفت و گاز نبايد فقط به خطوط اصلی متمرکز شود بلکه ضرورت دارد کل شبکه مورد ارزیابی قرار گیرد

.

ارزیابی استاندارد بودن شبکه های فاضلاب شهری و روستایی تاثیر گذار در خزر ، حتماً بايد در پروتکل منظور شود . نظر به منابع نفتی و گازی ( منابع نفتی حدود  يک و نيم برابر منابع داخلی امریکا و منابع گازي حدود  دو سوم گاز کل منطقه ) قابل توجه در خزر و نيز با توجه به تاخت و تاز شرکت هاي چند مليتي در منطقه ضرورت دارد ، ضمن ساماندهی امر بهره برداری ( ملحوظ داشتن سهمیه مشخص یا برداشت مشاعی ) پروژه هاي استخراج نفت و گاز کنترل و مورد ارزيابي محيط زيستي جدي قرار گیرد

.

پروژه ها با توجه به قابليت و توان منطقه جانمائي شوند برای این منظور بازنگری و بروز نمودن طرح سنواتي  مدیریت آرال و خزر (1) و نيز برنامه محیط زیست خزر (2) مورد نیاز بوده و ضرورت دارد در پروتکل مورد تاکید قرار گیرد .

1- Management plan of Aral & Caspian
2- Caspian Environment program

در پروتکل تاکيد گردد، ارزيابي اثرات محيط زيستي (3)پروژه ها با ملحوظ داشتن اثرات تجمعي (4) معمول شود

3- EIA
 4- Effects Assessment Cumulative (CEA)

نظر به حساسيت اکوسيستم منطقه اي خزر، مدل ارزيابي حائز اهميت بوده و ضرورت دارد استفاده از مدلي با رويکرد حفاظت از تنوع زيستي مورد تاکيد قرار گيرد. براي اين منظور مدل مورد توصيه کنوانسيون تنوع زيستي و يا مدل باتل (5) مي تواند مورد استفاده قرار گيرد

5- The Battelle Environmental Evaluation System

از بالي تا کپنهاک (بخش3) : گرفتن فرصت برخوداري پروژه هاي جنگلکاري و احياء جنگل در ايران و... از حمايت مالي

قبل از ادامه بحث ياد آور مي گردد در اين نوشتار پيش از اينکه به  آسيب شناسي تغييرات اقليمي پرداخته شود ، آسيب شناسي کارگروه ها، کميته ملي و هئيات هاي اعزامي مورد توجه قرار مي گيرد. بهر حال در بالي ، شيلي بر مبنا تحقيق و طرح آزمايشات معمول شده در  کشور خود، در ارتباط با ميزان ترسيب كربن در جنگلكاريهاي كاج رادياتا (1)، حد اقل سطح پروژه جنگلکاري جهت احراز شريط بر خورداري، از حمايت مالي را پيشنهاد مي دهد.  در اين ارتباط ، هيچگونه موضع مشخص از هئيات اعزامي در اسناد اجلاس بالي ويا  گزارشات داخلي مشهود نيست.  در هر صورت گونه مزبور در مقايسه با گونه هاي بومي ايران (به استثناي صنوبر) خيلي سريع الرشد محسوب مي شود. بطوريکه در اراضي جنگلي درجه سه شيلي ، توليد بيوماس در هکتار جنگل هاي دست کاشت رادياتا چندين برابر توليد بيوماس در اراضي جنگلي درجه يک ايران مي باشد

. 

قبل از پيشنهاد مطروحه شيلي، حداقل سطح پروژه بر مبنا توليد 8 كيلوتن دي اکسيد کربن در سال   تعيين مي گرديد،  در کشوري باشرايط شيلي ، اراضي با سايت اندکس رتبه 3  در سطح معادل 400 هکتار اين نياز را  مي تواند برآورده نمايد. كه با توجه به پيشنهاد جديد حداقل سطح براي گونه مزبور در شيلي به 800 هكتار افزايش يافت. حتي اين امر در خود شيلي دستيابي خرده مالكان به اعتبار- كربن را مشكل مي سازد. متوسط سطح جنگلكاري خرده مالكان در شيلي حدود 10 هكتار مي باشد در شرايط قبلي با مشاركت حداقل 40 صاحب زمين ، ارائه پروژه تعاوني مقدور بوده با وضعيت جديد اين تعداد به 80 مي رسد

.

لذا پيشنهاد مزبور ازطرف شركت هاي بزرگ كه حدود 90% جنگلكاريهاي 2 ميليون هكتاري شيلي را در مالكيت دارند (همان طور شركت هاي فعال در ديگر كشورها) با حمايت بانک به اصطلاح جهاني ديكته و تصويب شد تا شرکت هاي بزرگ ضمن تقويت حاکميت خود در تجارت چوب، اعتبار كربن را نيز برخود اختصاص دهند. با وجود اينکه قبل از اجلاس، به عنوان عضو وقت يکي از کميته هاي فرعي ملي مراتب بطور مکتوب به کميته اعلام و در جلسه مربوطه نير طرح موضوع شده بود، هئيات اعزامي بي تفاوت از کنار مسئله گذشت

.

ادامه دارد

1- Radiata Pin

تاخيرناشي ار بي اطلاعي در عصر اطلاعات (ياد آوري و توضيح در ارتباط با : ذخيره گاه ژنيتگ گرگان، پارک ملي گلستان و مبحث رشد جمعيت

گفته بوديم شایعه شده ذخيره گاه ژنيتگ گرگان مورد تهديد است، از قرار اطلاع خطر جدي است حتي صحبت از موضع گيري جدي شوراي شهر، نمايند ه هاي استان در مجلس، سازمان جهاد استان و... در مخالفت با تغيير کاربري غير معقول مزبورمي باشد.

در ارتباط با توسعه جاده کذائي بين شهري در هسته مرکزي پارک ملي گلستان گفته شده گويا ديد گاه هاي اعلام شده کارشناسي نتيجه داده و مقرر است عرض جاده مزبور نمي دانم به شش مترو چند سانتيمتر تقليل يابد. که البته مشخص نفرموده اند مقرر است ماشين هاي زيادي در ورودي پارک محو و نابود شوند يا اينکه ترافيک منحوس درست در زيستگاه حيات وحش شکل بگيرد تا وحوش هم با مشکلات ديگر جاندار، به نام انسان آشنائي بيشتر پيدا بکنند. لازم به ياد آوري است در ارتباط با توسعه خطي در حريم منابع حفاظتي، در موارد اضطراري تقليل عرض در ارتباط مسير گاز و برق و ... تعديل کننده است ولي در مورد مسير خود رو، مسافت تحت تاثير حدود 400 متر در هر طرف از آکس جاده است. لذا اين فرمايش که با کاهش عرض جاده مشکل حل شده يک طنز بي محتواست

امروز ها پرداختن به اين اصل علمي ثابت شده (غنا و تعادل)، که هر جاندار با افزايش بيش از حد به آفت عليه خود و ديگر جانداران تبديل مي شود ضروري است. در قانون حاکم بر طبيعت انسان نه تنها مستثني نيست بلکه اثر ويرانگرش برطبيعت مستثني است. در عصر بحران بحران هاي محيط زيستي ، مبحث انفجار جمعيت ها بايد جدي گرفته شود.

در اولين فرصت مباحث فوق را تا جمع بندي نهائي پي خواهيم گرفت. نظر به فرصت کم باقيمانده تا نشست ميان سالي شانزدهمين کنفرانس اعضاء کنوانسيون تغيير آب و هوا فعلاً بحث هفتگي را به اين مهم اختصاص خواهيم داد

ذخیره گاه ژنتیک گیاهی برون رويشگاهي(1) گرگان در آستانه نابودي است ؟

جوياي وضعيت پارک ملي گلستان بودم و داشتم با دوستان هماهنگ مي کردم که يک گزارش تصويري از وضعيت موجود محدوده مورد تهديد پارک و آخرين اطلاعات را در ارتباط با پروژه جاده کذائي اطلاع دهند تا بحث مزبور را نهائي کنم . گفته شد قرعه تخریب محیط زیست گويا به نام " ذخیره گاه ژنتیک گیاهی یکصد ساله گرگان " نيز زده شد ه است. . این ذخیره گاه ژنتیک گیاهی دارای ذخایر نادر ي مي باشد که طي چندين دهه در خارج از رويشگاه طبيعي گرد آوري و نيز در فائو ثبت شده است

گفته مي شود کاربري جديد ذخيره گاه ، مسکوني اعلام شده است انشاء... که شايعه اي بيش نيست، منتهي خبر آن قدر شگفت انگيز و وحشتناک مي باشد که حتي هشدار به شايعه هم در اين مورد خاص ضروري است

ذخیره گاه ژنتیک گیاهی گرگان گونه های مثمر و غير مثمر قابل توجه را شامل مي شود، به طوريکه مي تواند به عنوان از معدود بانک هاي ژن ملي تلقي شود. ذخيره گاه مزبور مرکز پژوهش هاي مي باشد که خروجي آن هميشه در شکوفائي اقتصادي گرگان و کشور (اعم از ارتفاء کيفيت محصولات باغي و زراعت چوب) نقش داشته و انشاء ... خواهد داشت.

1: Ex-situ Genetic Reserve

از بالي تا کپنهاک (بخش2) : مکانيزم توسعه پاک

جلسه كشورهاي عضو اپك در حاشيه اجلاس، ضمن تدوين استراتژي ،  پروژه مهار و ذخيره سازي کربن (1) را مورد تأكيد قرار داد. از قرار اطلاع بدنه كارشناسي وزارت نفت ايران به اين فن آوري دست يافته و مهارت فوق العاده در آن به دست آوردند منتها اطلاع رساني دقيق درسطح ملي و جهاني معمول نشده و درارتباط با صدور و يا عدم صدور فن آوري خبري در دسترس نمي باشد. همچنين بهره گيري از پروژه هاي مکانيزم توسعه پاک (2) مرتبط با پروتكل كيوتو  در جلسه حاشيه اي مزبور مورد توصيه قرار گرفت .

كاهش تخريب جنگل ها يكي از مباحث عمده كنوانسيون تغييرات آب و هوا بوده است . هر چند اين نکته در گزارشات هيئت ايرانی شرکت کننده در بالي مسكوت مانده است، لازم به ذکر است که دو برابر شدن حداقل توان ترسيب كربن و تعديل دي اکسيد کربن، جهت احراز شرايط براي استفاده از اعتبار کربن، از تصميمات بسيار نا معقول بوده است
.
بهر حال حداقل توان ترسيب كربن و تعديل دي اکسيد کربن، در اجلاس بالي از 8 كيلو- تن در سال به 16 كيلو- تن افزايش يافته است . در واقع پيشنهاد شيلي و بانک جهاني در ارتباط با تغيير مقياس پروژه هاي جنگلکاري با رويکرد مکانيزم توسعه پاک با تعديل مورد تصويب قرار گرفت . اين تصميم عملاً دستيابي كشورهاي مشابه ايران را به اعتبار كربن (3) را اگر غيرممكن ننمايد مشكل مي سازد

در آن مقطع که در کميته فرعي تغييرات آب و هوا به عنوان نماينده سازمان متبوع فعاليت داشتم مستندات و توجيهات و هشدار های لازم را در اين ارتباط ارائه داده بودم ظاهراً هم مورد تائيد کميته ملي قرار گرفته بود ولی بهر حال راهييان بالي اين مهم را مورد توجه قرار ندادند.

ادامه دارد

1 – CCS
2 – CDM
3 - Carbon Credits

ازبالي تا کپنهاک (بخش1

نشست ميان سالي شانزدهمين کنفرانس اعضاء کنوانسيون تغيير آب و هوا را پيش رو داريم نظر به اهميت موضوع تکرار تحليل بالي به عنوان پيشگفتار و تحليل کپنهاک محور اين سلسله بحث ها ي جديدخواهد بود (البته بحث مربوط به پارک ملي گلستان فراموش نشده طبق روال هفتگي در صورت کم آوردن وقت، حداکثر بطور دو هفتگي ادامه خواهد داشت

سيزدهمين اجلاس متعاهدين كنوانسيون تغييرات آب وهوا سازمان ملل متحد به مدت دو هفته در دسامبر 2007 با مشاركت حدود 11000 نفر از نمايندگان دولت‌ها، كارشناسان و اصحاب رسانه‌ها در شهر بالي اندونزي با سر و صدا شروع و بدون سر وصدا پايان يافت

.

گنجاندن ضمني بعضاً آشكار موضوع «امنيت انرژي» كه عمدتاً به معني فاصله گرفتن از انرژي هاي فسيلي به ويژه نفت و گاز مي تواند تعبير شود اين بار باشدت بيشتری مطرح شد. در واقع نوعي چنگ و دندان نشان دادن کشور هاي صاحب صنايع به کشور هاي توليد کننده نفت واز جمله کشورهای عضو اپک بود

.

همانند ديگر اجلاس، پروتكل كيوتو در اجلاس خاصي ( 1) به عنوان سند همراه كنوانسيون تغييرات اقليمي مورد استناد قرار گرفت اين سند از سوي كليه كشورهاي صنعتي به جز آمريكا امضاء شده است و كماكان فشار متوجه اين كشور بوده كه براي دوره تعهد بعدي كه از 2012 آغاز مي شود به امضاء كنندگان پروتكل ملحق شود ولي به قول معروف گوش اگر گوش عموسام وناله ... آن چه البته به جايي نرسد فرياد است. طي سال هاي گذشته فقط يکي از دولت هاي ايالتي امريکا که هنرپيشه اي (قهرمان زيبائي اندام سابق)  با اصالت غير امريکائي در راس قوه اجرائيه آن قرار دارد تعهد آن ايالت را به پروتکل اعلام کرده است

.

فرايند تحول اساسي در برخورد به کشور هاي عقب نگهداشته شده،  اينکه  به جاي«تشويق» كشورهاي در حال توسعه به تثبيت گازهاي گلخانه اي به متعهد بودن كشورهاي مزبور به انجام اين كار مد نظر  قرار گيرد، كه از پيش هم  بطور کمرنگ در پروتكل مطرح بود به عنوان فرايند بسيار چالش آميز و پرتنش به نوعي در اجلاس بالي نيز به نمايش گذاشته شد
.

پذيرفتن تعهدات توسط كشورهاي صنعتي براي دوره اي جديد از سال 2012 شروع مي شود ،  اين مسئله مهم ترين موضوع اجلاس بالي بوده است( طنز تلخ اينکه پيام يک فيلم خيالي رو اکران در امريکا با نام "سال 2012" اين است که در سال مذکور دنيا زير و زبر مي شود).
در ارتباط با تعهدات توسط كشورهاي صنعتي، متن پيشنهادي كشورهاي در حال توسعه (با تلاش قابل توجه كشور هند) مبني بر اين که اقدامات كاهش آلاينده ها در كشورهاي در حال توسعه وفق توسعه پايدار، به كمك تكنولوژي و توانمندسازي و ظرفيت سازي قابل اندازه گيري، توسط كشورهاي صنعتي معمول شود. بطوريکه تعهدات بطور شفاف قابل ارزيابي باشد، توسط كشورهاي صنعتي ( نمايندگان اروپا و ساير طرف ها) بدون اعلام مکانيزم الزام آور مشخص پذيرفته مي شود

 گفته شده نمايندگان امريكا نيز با اكراه به اجماع پيوسته اند(شايد هم وقتي متوجه شده اند که پيشنهاد قابليت اجرائي ندارد به اجماع پيوسته اند) . لازم به يادآوري است با پيوستن استراليا به پروتکل کيوتو، بعد از اجلاس بالي،  امريکا بيش از هميشه در انزوا قرار
گرفته بود.

(COP/MOP) -  1ادامه دارد

انديکس پيوستگی زيستگاهي گلستان غير استاندارد مي شود (بخش پنجم

<در نوشتار قبلي ضمن بر شمردن ارزش هاي ملي و جهاني منطقه گلستان ، و با ياد آوري عدم وجاهت علمي پروژه جاده مورد بحث، از ساختار هاي کارشناسي رسمي (کميته ملي ارزيابي محيط زيستي و شورايعالي محيط زيست و...) خواستيم که با ملحوظ داشتن شرافت و مسئوليت حرفه اي خود مانع از اجرائي شدن پروژه مزبور و پروژه هاي مشابه در ديگر مناطق بشوند. براي شفاف سازي بعضي ابهامات، اين که چرا طي چند ماه گذشته همه بحث ما در ارتباط با گلستان بوده است؟ آياديگر مناطق مشکل ندارند ؟ و يا فاقد ارزش قابل ملاحظه در مقايسه با گلستان مي باشند؟ لازم است که ياد آور گرديم که گلستان به عنوان نمونه انتخاب کرده وسعي مي کنيم مديريت مو جود در مناطق و ديگر زيست بوم هاي نفيس و حساس مورد آسيب شناسي قرار گيرد. بحث در ارتباط با اثرات توسعه خطي در نا پايداري زيست بوم هاي نفيس مي باشد. همين بحث را مي توان به گذر جاده هاي بين شهري از داخل هسته هاي مرکزي تالاب انزلي، درياچه اروميه، جنگل ابر ، يا گذر مسير برق از البرز مرکزي، مسير هاي گاز از منطقه دنا و يا ... تعميم داد. هم چنين نياز به ذکر است تخريب هاي ناشي فعاليت هاي غير مجاز مثل معدن در ارسباران، اختصاص بخشي از هسته مرکزي بمو به شهرک صنعتي و... کمتر از تخريب هاي خطي مذکور نمي باشد. پس صحبت از پژمردن يک برگ نيست ... بهر حال همين طور که در بحث قبلي اشاره شد ارزيابي کارشناسي پارادوکس هاي موجود چندان مشکل نيست ولي تفهيم آن به بعضي ها شايد غيرممکن باشد. بهر حال حسب وظيفه با وجود اينکه ميدانيم توضيح واضحات مي باشد به ريز بحث کارشناسي ورود پيدا مي کنيم.

بر مبناي معيار هاي علمي انديکس چندپارگی ، بيانگر ميزان قابليت زيستگاه در تامين نيازهای حياتی گونه سايبان مي باشد. انديکس چندپارگی(1)، بر اساس درجه تراکم(2) و معدل وسعت پلی‌گون‌های زيستگا‌ه‌های ناپيوسته(3) به زيستگاه مورد نظر برآورد می‌شود. مبنا بحث کارشناسي، مدل يلوستون (مدل اثربخشي زيستگاه گوشتخوران) مي باشد. مدل مزبور در سال 1986 توسط ماتسون براي پارک ملي يلوستون تهيه شد. متعاقب آن، در سال1996 با اقتباس از مدل ابداعي ماتسون با ارتقا و تکميل مدل مذکور آن را در برنامه‌ريزي مديريتي اکوسيستم راکي مرکزي (يکي از 29 اکوسيستم طبقه‌بندي‌شده کانادا) مورد استفاده قرار دادند. مدل ماتسون آزمون خطا ها را پشت سر گذاشته به عنوان روش ارزيابي، مورد تائيد مراجع علمي مي باشد. لذا در اين نوشتار، مدل مزبور را جهت تعريف شاخص پيوستگي استاندارد و مشخص نمودن استاندارد ارزياب زيستگاه مورد استفاده قرار مي دهيم

ادامه دارد

1 - Fragmentation Index(FI)
2 - The compactness ratio(CR)
3 - T he average size of unconnected polygons(ASUP)